Eksozomlar, hücrelerden tüm vücuda salınan ve hücreler arası iletişimi sağlayan küçük hücredışı veziküllerdir. Salındıkları hücreye özgü çeşitli yapılar taşırlar. Bunlara örnek olarak spesifik microRNAs, proteinler ve metabolitler verilebilir.
Eksozomlar vücut içerisinde çeşitli sıvılar yardımıyla dolaşabilirler. Bu sıvılara örnek olarak kan, tükürük, anne sütü, amniyotik sıvı, beyin omuriliği sıvısı ve idrar gösterilebilir.
Eksozom araştırmalarında bu sıvılar kullanılabilir, eksozom izolasyonu ile tam olarak işlevleri ortaya çıkarılabilir.
Peki eksozomlar hangi hücreye neler taşıyacağını nereden biliyor?
Tam olarakhedef hücre- eksozom ilişkisi bilinmesede araştırmacılar eksozomların yüzeyinde bulunan özel protein belirteçleri sayesinde bu ilişkinin sağlandığını düşünmekteler.
Vücut sıvılarından veya kültür ortamından eksozomları arındırmak için evrensel bir yöntem yoktur. Ultrasantrifüjleme bir zamanlar geleneksel yöntem iken, şimdi çeşitli alternatif yöntemler mevcuttur.
Eksozomlar farklı yöntemlerle saflaştırılabilir
Ultrasantrifügasyon: aşırı yüksek hızda örnekleri spin edebilen santrifüj ile eksozomları ortamdaki diğer maddelerden ayrıştırır.
Polimer Presipitasyon: polimerleri kullanarak (PEG gibi) solüsyodan eksozomları ayrıştırır.
Boyut Dışlama Kromatografisi: numuneler, bilinen bir gözenek boyutuna sahip sabit bir faz içeren bir kolondan geçirilir.
İmmünoafinite: eksozomun yüzeyindeki spesifik proteinleri bağlamak için antijenleri kullanır
Ultrafiltrasyon: numune, bilinen bir moleküler ağırlık değerine sahip bir filtreden geçirilir
Silicon Carbide: Spesifik pH koşulları altında eksozomları bağlayan Norgen’in patentli reçine yöntemine dayanır
Norgen çeşitli numune türlerinden hızlı ve kolay bir eksozom saflaştırma yöntemi sağlar.
Spesifik tampon koşulları altında, eksozomlar, Silicon Carbide reçinesine bağlanır ve böylece yüksek derecede saflık ve özgüllükle elde edilmiş olunurlar.
Eksozomlar purifiye edildikten sonra ne içerdiklerini ve ne işlevi sağladıklarını anlayabilmemiz için çeşitli analiz yöntemlerine ihtiyaç vardır. Bunlardan bazıları:
Analiz
Transmisyon Elektron Mikroskobu (TEM)
Eksozom morfolojisini görselleştirmek için
RNA İzolasyon ve Yeni Nesil Sekanslama
Eksozom içinde bulunan RNA türlerini belirlemek için
Mass Spectrometry
Eksozomlar üzerindeki ve içindeki proteinleri tanımlama ve karakterize etmek için kullanılabilir.
Downstream Uygulamalar
Kozmetik Alanında
Eksozomlar, topikal yara iyileşmesinde, potansiyel cilt ve saç gençleştirmeye etkisine kadar dermatolojik ve kozmetik endüstrilerinde araştırmalarda kullanılmaktadır.
İlaç Taşıma
Rksozomların vücutta doğal oluşumu, hücre özgüllüğü ve biyolojik engelleri geçme yeteneği nedeniyle, eksozomlar yeni bir ilaç dağıtım sistemi olarak umut vaat etmektedir.
Hastalık Takibi
Eksozomların taşıdıkları maddeleri analiz ederek, hastalık gelişimini, ilerlemesini ve tedavi etkisini izlemeye yardımcı olacak biyobelirteçler oluşturulabilir.
